دَر به تختههای چوبی یا فلزی مستطیلشکلی گفته میشود حدوداً به اندازه قامت انسان که در بازه دیوار ساختمانها تعبیه میشود تا رفتوآمد به درون و بیرون ساختمان یا بستن ساختمان از طریق آن میسر شود.
هنگام خرید در، به جنس و کیفیت مواد، نوع و کاربرد، اندازه و ابعاد، طراحی و سبک، قیمت و بودجه و همچنین خدمات نصب و پس از فروش توجه کنید. مطمئن شوید که در از مواد با کیفیت ساخته شده و با نیاز و دکوراسیون فضای شما هماهنگ باشد. همچنین قیمتها را مقایسه کنید و از فروشنده درباره خدمات نصب و گارانتی محصول سوال کنید.
واژهٔ درب که اخیراً در زبان فارسی رایج گردیده عربی است و از کلمهٔ دروازهٔ فارسی گرفته شدهاست و به همان معنای دروازه در عربی بکار میرود و استفادهٔ آن به معنای در، در زبان فارسی کاملاً غلط است.
درها معمولاً بهوسیله یک لولا به چهارچوب در محکم میشوند. درهای قدیمی شرقی دارای کلون و کوبه بودهاند.
کهنترین مدارک و نمونههای در و پنجره در معماری ایران را میتوان در نقش قلعههای مادی در آثار دوره شاروقین یافت. اغلب آنها از چوب ساخته و روی آنها آهنکوب شدهاست. از روزگاران کهن معماران ایرانی تلاش میکردند که درگاهها را به صورت مستطیل ساده درآورند، تا باز و بسته شدن در را آسان کنند؛ به همین جهت میان در و روزن بالای آن کلاف چوبی مینهادند که علاوه بر استوار کردن بنا نقش چپیله یا به اصطلاح امروز نعل درگاه را بازی میکرده و جای در به صورت درگاهی چهارگوش و ساده درمیآمدهاست. در معماری پارسی سر درگاهها با یک پاره سنگ یکپارچه پوشیده میشد و در سبک پارتی هم در زیر چپیله نالی روی درگاهها کالغپر و شاخک چهار چوب جای میگرفته. در بناهای عهد اسلام ایران هم هرجادر و دروازه دیده میشود با کلاف چوبی به صورت ساده مستطیل درآمده؛ کهنترین دری که از آغاز اسلام به جای مانده بود در دروازه مهریز یزد بود.
هر لنگه در از اجزای زیر تشکیل یافتهاست:
دو قطعه چوب عمودی که در دو طرف در بکار رفته و بدان باهو میگویند (باهو در فرهنگها به معنای چوب دستی و عصای چوپانان است و اینکه بعضی باهو را بازو مینویسند بنظر درست نمیآید)
قطعه چوبی به ارتفاع چهار گره(۲۵٫۶ سانتیمتر) در پایین لته بهوسیلهٔ کام و زبانه به باهوها پیوسته که در اصطلاح درودگری به پاسال معروف است و همان جای پا و پاخور و صحیح آن پاسار است.
قطعات افقی چوب که باهوها را در سه جا به هم متصل میکند به نام کش و میانکش معروف است.
دماغه، چوب نازکی است که در روی درز میان لتهها کوبیده شدهاست و بهوسیلهٔ گلمیخ به یک لته پیوستهاست. دماغه معمولاً دارای چیزی شبیه به سر ستون و پایهای نظیر ته ستون است.
قاب که گاهی پر و گاهی مشبک است.
چهارچوب از پنج قطعه چوب تشکیل شده که دوتای آن عمودی و سه تای آن یکی در بالا و دو تا در آستانه بهطور افقی به کار رفته و میان دو پاره چوب افقی پایین آستانه کوبیده شده (معمولاً ارتفاع آستانه ۴ گره یا یک چارک است) و قطعه چوب افقی بالای چارچوب دو شاخک دارد که در دیوار استوار میشود.
کلاغپر معمولاً از یک قطعه چوب یا تخته افقی تشکیل شده که پشت شاخ چارچوب جای میگیرد و گاهی هم از هم جدا و به شکل ذوزنقه است.
پاشنه گرد یک قطعه چوب افقی است که در پشت آستانه کوبیده شده و جای پاشنهها را در آن بریدهاند. گاهی هم پاشنه گردها جدا از هم در دو گوشه پایین در، از چوب، سنگ یا خشت پخته تعبیه میشوند.
چفت هر لته در بالا با یک یا دو رشته زنجیر ظریف مجهز شده که ته آن با قبهای روی پولک به لته و سر آن با سر چفتی مادگی دار به سفت چارچوب بسته میشود.
پاچفت، چفت کوچکی است که لتهها را به پایین چارچوب میبندد.
سفت حلقهای فلزی است که در بالا و پایین چارچوب کوبیده شده و از زبانه چفت بیرون میآید.